PODIUM
Van goede journalistieke items tot aansprekende (voorbeeld) brieven en presentaties van wetenschappers, experts en burgers. Op dit podium plaatsen wij bijdragen uit binnen-en buitenland die gaan over de effecten van digitalisering op energieverbruik, milieu, privacy en cybersecurity, democratie, welzijn en gezondheid.
Nog een rechter die op de rem trapt bij 5G-mast: KPN moet in Emst eerst met risicofeiten komen
KPN moet eerst met feiten komen over blootstellingsrisico’s voordat een omstreden 5G-mast in Emst mag worden gebouwd. Dat blijkt uit een tussenvonnis in een rechtszaak die is aangespannen door de Vereniging Milieuzorg Epe. Daarmee trapt opnieuw een lagere rechter op de rem bij de bouw van zendmasten: er mag niet te licht over de gezondheidsrisico’s heen worden gestapt.
Dat de rechter bewijs wil zien dat op de omliggende woningen ‘aan de blootstellingslimieten wordt voldaan’ betekent dat KPN inzicht moet geven in de effecten van de straling op de gezondheid van mensen, zegt Van der Ploeg. ,,De rechter neemt geen genoegen met het standaard rapportje dat daar tot dusver voor werd gebruikt. Het wordt bovendien niet in z’n algemeenheid maar situationeel bekeken. Dat kan grote gevolgen hebben voor andere plekken waar KPN masten wil plaatsen’’, denkt ze. ,,Wat ik niet weet is hoe hierna aangekeken wordt tegen bestaande masten.’’
Nederland dreigt grip op digitale wereld te verliezen
Nederland dreigt in de digitale wereld de controle over democratie, rechtsstaat en het economisch innovatiesysteem te verliezen. Het kabinet moet snel actie ondernemen om daar verandering in te brengen, waarschuwt de Cyber Security Raad, een orgaan met leden uit de overheid, het bedrijfsleven en de wetenschap.
Vaarwel lockdown, hallo controlesamenleving
We staan te springen om ons groene vinkje bij de ingang te laten zien, stelt socioloog Siri Beerends. Maar in welk soort samenleving gaan wij vandaag weer naar buiten? ‘Controle is niet hetzelfde als het probleem bij de wortel aanpakken.’
TECHNOLOGISCHE CONTROLESTAAT
Edward Snowden, surveillance klokkenluider van het eerste uur, waarschuwde aan het begin van de pandemie dat een technologische controlestaat goed kan gedijen wanneer er sprake is van een gemeenschappelijke bedreiging. Tijdens een pandemie worden overhaaste beslissingen genomen waar we normaal gesproken ̶ met goede redenen ̶ jaren over doen. De maatregelen die tijdens een crisis worden geïmplementeerd, zijn vaak minder tijdelijk dan we denken.
Zo maakte de achteraf niet zo tijdelijke Patriot Act het mogelijk dat Amerikaanse burgers tot op de dag van vandaag makkelijker worden afgeluisterd. Nu de corona-surveillance blijft toenemen waarschuwt Snowden: ‘The emergency never ends, these monitoring systems will not only be used to monitor our health.’
Omdat we te maken hebben met een dodelijke pandemie, hebben we controle en overzicht nodig. Alle technologie die daaraan bijdraagt is legitiem, althans, dat is de heersende gedachtegang. Maar wanneer we uitzoomen en kijken naar de langere termijn, is de redenering dat alles geoorloofd is om weer veilig naar buiten te kunnen helemaal niet zo logisch en vanzelfsprekend.
Aan de hand van het baanbrekende boek The Technological System van de Franse socioloog Jacques Ellul (1912 – 1994) beschrijft Beerends hoe technologie allesbepalend is geworden sinds de industriële revolutie. Het is een autonome kracht geworden waar we ons niet meer kritisch toe kunnen verhouden.
Het technologische systeem heeft een eigen dynamiek; het drijft zichzelf aan met eigen wetten en regels. Volgens Ellul kunnen mensen niet meer voorbij dit technologische systeem kijken. Sterker nog, we zijn er dusdanig mee versmolten dat we niet eens beseffen dat we erin zitten.
In het artikel wordt ook de vergelijking met China getrokken, komt het virus van de korte termijnoplossingen aan de orde en komt Beerend met een uitweg uit de complexiteit waar overheden, bedrijven en burgers dagelijks in vastlopen en waar niemand beter van wordt.
Tiktok aangeklaagd voor verzamelen privégegevens kinderen
TikTok wordt in het Verenigd Koninkrijk voor de rechter gesleept voor het gebruiken van privégegevens. De populaire video-app zou data verzamelen van haar gebruikers, zonder de vaak relatief jonge TikTokkers daarvoor te waarschuwen.
Voormalig kindercommissaris Anne Longfield diende namens kinderen in het Verenigd Koninkrijk en Europa die de app gebruikten sinds 2018 een aanklacht in. Ze eist dat TikTok onmiddellijk stopt met het verzamelen van de privégegevens en dat alle bestaande data wordt verwijderd. Als de rechter de aanklagers in het gelijk stelt moet de populaire app per gedupeerde gebruiker duizenden ponden aan schadevergoeding betalen.
In Nederland startte de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) vorig jaar een onderzoek naar de privacy van TikTok-gebruikers. ‘We onderzoeken of er voldoende uitleg is op de app over het gebruik van persoonsgegevens en of toestemming van ouders vereist is wanneer TikTok gegevens van kinderen verzamelt’, liet Vicevoorzitter Monique Verdier destijds weten. De resultaten van het onderzoek zijn nog niet bekend.
Een nieuw sociaal contract in het hoger onderwijs?
16 april 2021, U-today (Universiteit Twente)
Opiniestuk over proctoring, het online monitoren of surveilleren tijdens toetsen of examens en andere technologische ‘oplossingen’. Naar analogie van global warming beschrijft Erik Kemp, masterstudent Cyber Security de effecten van social cooling.
De afgelopen maanden las ik met stijgende verbazing over het gebruik van ‘proctoring’ in het onderwijs. Studenten zouden hun mening wel wat meer mogen delen over dit onderwerp. Mijn mening is dat we met z’n allen – docenten, studenten én CvB’s – wat meer zouden moeten nadenken over het inrichten van het onderwijs.
Evenzo moeten we ervoor waken dat technologie onze maatschappij niet verpest, omdat we blind zijn voor de gevolgen van social cooling. Want ook het normaliseren van surveillance leidt tot desastreuze gevolgen, maar het bewustzijn hierover loopt zeker dertig jaar achter op de klimaatwetenschap, en dat is een groot probleem. Er heerst een groeiende informatie-ongelijkheid, en die versterkt niet alleen bestaande maatschappelijke ongelijkheden, maar zorgt ook voor steeds meer algeheel wantrouwen in instituties.
Het is een naar en pijnlijk tijdsbeeld dat overheden burgers wantrouwen. Publieke instellingen en overheden trappen in de mooie beloftes van bedrijven, maar snappen vaak nog niet hoe de tech-wereld in elkaar zit. Want het grote geld wordt al lang niet meer verdiend met klanten die betalen voor diensten. Het grote geld wordt verdiend met bedrijven die betalen voor persoonlijke gegevens. En Big Tech is groter dan Big Pharma, Big Finance en Big Oil bij elkaar. In de woorden van Shea Swauger van de University of Colorado: ‘Het is belangrijk om kritisch te zijn naar technologische ‘oplossingen’ en we moeten ervoor waken dat de best beschikbare informatie niet gecontroleerd wordt door de mensen die een financieel belang hebben bij de adoptie van die technologie.’
Internetpionier Marleen Stikker: ‘We moeten jongeren helpen begrijpen dat het internet ook anders kan worden ingericht’
Als professor of practice aan de Hogeschool van Amsterdam wil internetpionier Marleen Stikker studenten en bestuurders een kritische houding aanleren tegenover digitale technologie. Alleen zo kunnen de grote techbedrijven worden teruggedrongen, zodat het internet weer een echt publieke plek wordt.
Op de dag dat de Volkskrant met internetpionier Marleen Stikker praat over de gevaren van online onderwijs, spreekt het kabinet voor het eerst zijn zorgen uit. In een brief aan de Tweede Kamer schrijven de ministers Slob en Van Engelshoven dat de manier waarop Google data verzamelt van scholieren grote privacyrisico’s met zich meebrengt. ‘Ein-de-lijk’, reageert Stikker (58). Als directeur van onderzoeksinstituut en ontwerplab Waag, waarschuwt ze al jaren dat de macht van techbedrijven in de publieke sector veel te groot is. Zo noemde ze het in de Volkskrant ‘bizar’ dat 70 procent van de Nederlandse basisscholen Google-software gebruikt en daar vaak nog trots op is ook. ‘Alsof je zegt dat je een Coca Cola-school bent.’
‘Datacenters in Noord-Holland kunnen leiden tot drinkwatertekort’
’Datacenters slurpen zo veel water dat er mogelijk te weinig voor huishoudens overblijft’
De hoeveelheden water die nodig zijn voor de datacenters hebben grote gevolgen voor de drinkwatercapaciteit in de gehele provincie. Zo bleek tijdens een intern webinar waaraan tientallen ambtenaren in november 2020 deelnamen dat er tijdens extreme weersomstandigheden in Noord-Holland een zoetwatertekort op kan treden.
Bestuurskunde-hoogleraar Michiel de Vries heeft het webinar ook bekeken. Hij vindt de inhoud ’zeer zorgelijk’. „In ieder geval is duidelijk dat het per datacenter soms blijkt te gaan om het verbruik van miljoenen liters drinkwater per maand en lozing van miljoenen liters koelwater vermengd met chemicaliën. Verontrustend.”
Hij vindt dat de wetgeving zo spoedig mogelijk moet worden aangescherpt. „Er worden nu met de ogen dicht vergunningen afgeven, zonder dat de overheid zich afvraagt, of er additionele eisen moeten worden gesteld. Er wordt zelfs geschreven dat aan eenmaal gebouwde datacenters geen nieuwe eisen kunnen worden gesteld. Dus als ze er eenmaal staan dan kunnen ze water verbruiken en vervuild water lozen zoveel ze willen.”
Hij hekelt de houding van de ambtenaren in de sessie. „De betrokkenen in het seminar lijken zich vooral druk te maken over de vraag hoe toch de bouw van datacenters te kunnen blijven faciliteren.”
Techgigant Google stelt aan alle eisen te voldoen en over alle vergunningen over te beschikken. Zij erkent dat er water wordt geloosd op een kanaal, „in overeenstemming met de vergunning die hiervoor is afgegeven door de verantwoordelijke autoriteiten.” Microsoft kon nog niet inhoudelijk reageren op vragen.
Opening grootste windpark van Nederland; meeste stroom naar datacenter Microsoft
Eerder al werden er vraagtekens geplaatst bij het enorme elekrticiteitsgebruik van datacenters. Zie bijvoorbeeld dit artikel waaruit blijkt dat de stroom van windmolenparken grotendeels naar datacentra gaat:
In de Wieringermeer is het grootste windpark op land van Nederland geopend. Voor de eigenaar van het park, het bedrijf Vattenfall, betekent het een feestje, voor een aantal omwonenden een bittere pil. Zij voelen zich onvoldoende serieus genomen in hun bezwaren tegen het park.
Een van de dingen die ze stoort, is dat veel groene stroom naar een datacentrum van Microsoft gaat. De molens kunnen stroom opwekken voor 370.000 huishoudens, maar het grootste deel van de elektriciteit gaat naar dat datacentrum, in het nabijgelegen Middenmeer.
Klein duimpje
Boer Han Lammers heeft uitzicht op een flink aantal van de nieuwe molens. “Hartstikke goed hoor, die groene stroom”, zegt hij, “maar het is jammer dat veel van die stroom naar Microsoft gaat, naar dat datacentrum, en wij profiteren er als buurt veel te weinig van.”
Er had ook meer inspraak moeten zijn, vindt hij. Hij heeft wel bezwaar gemaakt, samen met 1100 anderen. “Maar bezwaar maken tegen een reus is gewoon heel moeilijk als kleinduimpje.”
De problematiek van de stroom vretende datacenters speelt niet alleen in de Wieringermeer. Op veel meer plekken in het land sluiten multinationals contracten voor de afname van groene stroom. Alleen al in Noord-Holland staan nu 57 datacenters en zijn er vergevorderde plannen voor nog meer.
Er is nog lang geen consensus over 5G
Ook in dit artikel naar aanleiding van de expertmeeting over 5G in het provinciehuis in Leeuwarden kwam het dreigend watertekort al aan de orde. Andere discussiepunten over 5G die de orde kwamen: de blootstellingsnorm, de wetenschappelijke oordelen over de mogelijke gezondheidseffecten en de belangenverstrengeling van overheidsinstanties met de telecom- en techindustrie. Hier een paar veelzeggende alinea’s:
Belangenverstrengeling
Schrader kan tegenover de wetenschappelijke conclusies van de overheid pagina’s vol tegenstrijdige wetenschappelijke conclusies zetten. Hij is kritisch over de belangenverstrengeling rond de invoering van 5G. ,,Het Kennisplatform ElektroMagnetische Velden wordt voor een derde gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken, voor een derde door de telecom en voor een derde door energiemaatschappijen.
Bij de invoering van 5G en het veilen van de frequenties gaan miljarden om. Het is goed als iedereen zich realiseert dat overheidspartijen hierin een belang hebben.”
Schrader vindt dat Nederlanders niks meer zijn dan proefkonijnen bij de invoering van 5G. ,,Er is alleen gekeken naar warmte-effecten, maar niet naar wat 5G doet met het brein of met bijvoorbeeld het hoornvlies van het oog. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft aangegeven dat elektromagnetische straling mogelijk kankerverwekkend is. Het Europees Parlement heeft daarop voorgesteld om de blootstellingslimieten aan te scherpen.”
In andere Europese landen is ook veel discussie. Met name in Zwitserland waar het Federale Milieu Agentschap nieuwe blootstellingslimieten wil afspreken en waar een moratorium op de invoer van 5G is afgesproken. Ook verzekeraar Swiss Re schrijft in een rapport dat ze bang zijn voor meer claims omdat er wel degelijk instanties zijn die een verband leggen tussen straling en een toename van het aantal kankergevallen.
Hans Kromhout, hoogleraar epidemiologie elektromagnetische velden aan de universiteit Utrecht, begrijpt niet waarom de blootstellingsnorm van het ICNIRP zoveel zegkracht heeft in Europa. In De Telegraaf zei hij: ,,Er worden daarnaast alleen wat metingen gedaan in de buurt van 5G-zenders, zoals je in het RIVM-rapport over 5G ziet. Er wordt echter geen blootstelling van individuen gemeten, geen toekomstscenario’s van blootstelling doorgerekend en geen eventuele gezondheidsrisico’s ingeschat. Dat moet anders. Je moet de industrie niet zomaar haar gang laten gaan.”
Dreigend watertekort
Dichter bij huis mengde Cees Buisman, wetenschappelijk directeur van expertisecentrum Wetsus in Leeuwarden, zich in de 5G-discussie. Hij deed dit als spreker van de expertmeeting in het Provinciehuis dit voorjaar. Hoewel een waterdeskundige en elektromagnetische straling niet een voor de hand liggende combinatie lijkt, bleek er toch wel een verband te zijn.
,,Voor 5G heb je data nodig en voor data heb je een dataopslagcentrum nodig. Zoiets als het Google datacentrum in de Eemshaven. Zo’n centrum verbruikt vier miljoen kubieke meter water per jaar. In Nederland hebben we, omdat we omringd zijn door water en rivieren die via ons land de zee instromen, nog geen tekort, maar mondiaal is er veel waterstress. We verbruiken namelijk 15 procent water te veel, waardoor we nu grondwaterreserves, die in miljoenen jaren opgebouwd zijn, aan het opmaken zijn.”
French MPs propose ‘moratorium’ on 5G rollout, citing health, environment
Een groep Franse parlementsleden heeft amendementen ingediend op de Franse Klimaatwet met als doel het opschorten van 5G, vanwege gezondheid en klimaat. Amendement 4539 gaat het verst en wil een moratorium op de uitrol van het 5G-netwerk op Frans grondgebied dat alleen kan worden opgeheven als het wordt goedgekeurd door “de Franse bevolking, als resultaat van een nationale raadpleging die gedurende ten minste een jaar in heel Frankrijk wordt gehouden.”
In dit bericht ook een link naar het bericht French climate bill under fire van 9 februari 2021, waarin melding werd gemaakt van het rapport van Observatory of Multinationals over de tactieken van de industrie om voorstellen van de Citizen’s Climate Convention (CCC) voor de Klimaatwet te torpederen.
“Zodra de voorstellen van de conventie waren gepubliceerd, hebben de belangrijkste betrokken industriesectoren (auto-industrie, luchtvaart, agrochemie, reclame) een groot lobby-offensief gelanceerd om de voorstellen te blokkeren”, aldus het rapport. Volgens de beloften van de president hadden de 146 voorstellen echter in het wetsontwerp moeten worden gehandhaafd.
Coalition to Protest SpaceX Satellite Program, Citing Radiation Threat
Voorstanders van veilige technologie, milieuactivisten en astronomen uit Californië en daarbuiten zullen op 19 maart van 10.00 tot 14.00 uur verzamelen bij het hoofdkwartier van SpaceX in Hawthorne, Californië, om te eisen dat het bedrijf stopt met zijn geplande stationering van 42.000 satellieten in een lage omloopbaan.
Totalitaire technologie gaat ons allemaal aan
“De houding in Europa ertegenover [gezichtsherkenningssoftware] zou je kunnen beschrijven als ‘naïef’, wat een eufemisme is voor gebrek aan integriteit en gefocust zijn op zakelijke belangen.”
The Pentagon Fears That Deadly Microwave Weapons Are Undetectable
Toen Amerikaanse diplomaten in 2016 op mysterieuze wijze ziek begonnen te worden in Havana, stonden wetenschappers perplex over de oorzaak. Tot ze zich realiseerden dat de oorzaak waarschijnlijk een microgolfwapen was dat het doelwit in dodelijke straling baadde.
Nu wil het Amerikaanse leger een sensor die soldaten waarschuwt wanneer ze worden aangevallen door microgolfwapens. Want soldaten beseffen misschien niet eens dat ze worden aangevallen door een straal die onzichtbaar is voor het oog, maar die voor de hersenen pijnlijk waarneembaar is.
Trudie (40) uit Ermelo vluchtte voor straling: ‘Ik raakte bewusteloos als iemand met een mobieltje binnenkwam’
Ze heeft nachten in haar auto geslapen in bossen, ze sliep bij familie, vrienden, in tenten, caravans, chaletjes en huizen waar ze tijdelijk op kon passen als de bewoners op vakantie gingen. Trudie Rooijmans (40) uit Ermelo heeft meer dan twee jaar gezworven, op zoek naar plekken zonder straling. Nu eindelijk heeft ze een werkbare aanpak gevonden voor haar stralingsgevoeligheid.
In het vizier van De Jager
Uitzending van donderdag 25 februari 2021 om 17:20
Meer info: https://www.omroepgelderland.nl/in-het-vizier-van-de-jager
Ziek van straling. Voor Wilma en Trudi wordt het dagelijkse leven er door bepaald. Trudi heeft haar huis op de Veluwe helemaal aangepast zodat er geen straling kan doordringen. Wilma maakte zich grote zorgen over de plaatsing van een 5G antenne in de gemeente Berkelland. Wat gaat dit doen met de gezondheid? De rechter geeft haar gelijk. Maar de gemeente gaat in hoger beroep. In het vizier van De Jager gaat op onderzoek uit.
Welkom in de digi-dystopie
Sinds de coronacrisis speelt het leven van velen zich grotendeels online af. Daardoor zijn de nadelen van digitalisering zichtbaarder geworden. Ondertussen gebruiken de overheid en het bedrijfsleven steeds vaker digitale middelen om gedrag te beïnvloeden. Hoe wenselijk is dat eigenlijk? Is privacy straks alleen nog voor de rijken? ‘De Stasi in de DDR had nog geen tien procent van de informatie die Google over ons heeft.’
Edward Snowden 2021, This is just the beginning
5G is a sinking ship: slow, poor performance and a power hog
18 februari 2021, Enviromental Health Trust
Het blijkt dat 5G in niets lijkt op wat is beloofd. 5G is een “stroomvreter”. Vreselijke ontvangst en slechte prestaties teisteren het netwerk. In dit bericht een aantal bronnen en recente nieuwsberichten over de manier waarop 5G de hype niet waarmaakt.
Econoom en datadenker Francesca Bria ‘Data zijn politiek’
18 februari 2021, interview in Vrij Nederland. Via SoundCloud kan je het artikel luisteren.
In Barcelona heeft informatietechnologe Francesca Bria laten zien dat data kunnen bijdragen aan betere besluitvorming. Maar dat kan alleen als burgers de baas zijn over hun eigen data. ‘Hoe we met data omgaan is de kern van onze democratie.’
De polder wordt als wingewest verkocht aan databedrijven, hoog tijd dat het parlement ingrijpt
13 februari 2021, Essay in Trouw
Plekken als de Wieringermeer worden als wingewest verkocht aan databedrijven. Hoog tijd dat het parlement ingrijpt, schrijft techniekfilosofe Martijntje Smits. Waarom maken we van datacenters geen nutsbedrijven?
Taking on Telecom’s “5G”
Al bijna tien jaar lang hebben Robert F. Kennedy, Jr., voorzitter van de Children’s Health Defense (CHD), en anderen ernstige bezorgdheid geuit over de gezondheidseffecten van 5G-technologie. Op maandag 25 januari hebben advocaten van CHD en de Environmental Health Trust (EHT) mondelinge argumenten gepresenteerd voor de U.S. Courts of Appeals van het DC Circuit waarin ze de steun van de FCC aan de telecomindustrie om 5G draadloze technologie op te leggen aan Amerikaanse consumenten aanvechten. Aan het einde van de hoorzitting zei de rechter tegen de FCC: ‘I’m just going to be very upfront with why I’m inclined to rule against you,”
Threats to security, health, public infrastructure – and other potential costs of Canada’s 5G rollout
19 februari 2020, Maclean’s Canada
David Zarnett: Wat zijn we bereid op te offeren in ruil voor snellere downloads en zelfrijdende auto’s?
5G als revolutionair marketen is een merkwaardige strategie. Van Edmund Burke’s Reflections on the Revolution in France uit 1790 tot recenter onderzoek in de politieke wetenschappen is gebleken dat revoluties duur kunnen uitvallen – en dat het publiek er vaak slechter aan toe is dan voorheen. Vandaag zijn er goede redenen om aan te nemen dat de op handen zijnde 5G-technologie aanzienlijke kosten met zich mee kan brengen voor onze veiligheid, ons milieu, onze gezondheid en ons recht om te bepalen hoe openbare grond wordt gebruikt. Inzicht in deze potentiële kosten is belangrijk. Het zal het publiek helpen een genuanceerdere kijk op 5G te ontwikkelen en het zal beleidsmakers helpen ervoor te zorgen dat de juiste maatregelen worden genomen.
Mysterieuze ziekte onder Amerikaanse diplomaten in Cuba niet veroorzaakt door krekels, maar radiogolven
De mysterieuze ziekte die plotseling de kop opstak onder Amerikaanse diplomaten in Cuba en China, een paar jaar geleden, werd waarschijnlijk veroorzaakt door gerichte, knipperende radiogolven. Dat blijkt uit een nieuwe wetenschappelijke analyse in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS.
De wetenschappers spreken zich niet uit over wie de radiogolven zouden hebben afgevuurd, maar ze merken wel op dat de Sovjet-Unie hier veel onderzoek naar heeft gedaan.
Minstens 35 diplomaten en hun familieleden kregen vanaf eind 2016, terwijl ze waren gestationeerd op Cuba, onverklaarbare gezondheidsproblemen. Later werden ook minstens 12 consulaatmedewerkers in China onwel. De meeste Amerikanen zeiden dat hun klachten begonnen met een hard geluid, een drukgevoel in het hoofd of pijn in de oren. Anderen kregen plotseling klachten als tinnitus, gehoorverlies, misselijkheid of concentratieproblemen.
“5G will prompt energy consumption to grow by staggering 160% in 10 years”
11 november 2020, Datacenterforum
The massive projected increase in power needs of the world’s mobile technology – a more than doubling by 2030 – underscores a call for an increasing role of renewable energy in mobile. According to a joint study released today by InterDigital, a mobile and video technology research and development company, and ABI Research, the 5G ecosystem will see a 160% increase in power requirements by 2030, reaching the expected equivalent of all the energy consumption of Sweden.