Artikel: SvJ Specialisaties, 6 april 2020
Auteur: Joost de Wilde

Snel internetten op een festival en films en series downloaden binnen een paar seconden. Dat moet het nieuwe 5G-netwerk, de opvolger van 4G mogelijk gaan maken. Maar zover is het nog niet. De nieuwe techniek stuit namelijk op een hoop verzet. Juridisch adviseur Martine Vriens  komt ook in actie tegen het nieuwe netwerk. Samen met andere bezorgde burgers sleept ze de overheid voor de rechter om de uitrol van 5G te stoppen. ‘We hebben een goede zaak die sterk onderbouwd is.’

Jarenlang werkte Martine Vriens bij een non-profit organisatie als senior juridisch consultant op het gebied van vreemdelingenrecht en mensenrechten. Na installatie van wifi op haar werk kreeg ze echter klachten en kon ze niet meer op kantoor werken. Momenteel geeft ze juridisch advies op het gebied van straling. Samen met een aantal andere bezorgde burgers heeft ze de stichting Stop5GNL opgericht. Ze maken zich zorgen over de gevolgen van het nieuwe 5G-netwerk, dat in hun ogen schadelijk is voor de gezondheid. Als laatste redmiddel spant de stichting een kort geding aan tegen de overheid. Martine Vriens legt ons namens de stichting uit waarom zij dit doen.

In heel Europa zijn ze inmiddels bezig met de aanleg van het nieuwe 5G-netwerk. Ook ons kabinet is om. Gemeenten krijgen zelfs de plicht om mee te werken. Het RIVM heeft gekeken naar wat de gevolgen zullen zijn van 5G voor de hoeveelheid mobiele straling in de ether en komt tot de conclusie dat de blootstelling aan de elektromagnetische velden van antennes en gebruikerstoestellen lager uitvalt dan de limieten die de Europese Unie aanbeveelt.

Nog sneller internetten en downloaden, voor veel mensen klinkt het misschien wel als muziek in de oren, maar jullie zijn tegen de nieuwe 5G-verbinding. Waarom?

‘We zijn natuurlijk niet tegen nog sneller internetten en downloaden. De vraag is wil je sneller internet op straat als je weet dat met de uitrol van 5G de stralingsintensiteit enorm zal toenemen met veel hogere frequenties en er overal antennes komen te hangen? Willen we dat in onze publieke ruimte? Straling in het algemeen heeft namelijk aantoonbaar schadelijke effecten dat blijkt gewoon uit onderzoek. Wetenschappelijke onderzoeken die ook terug te lezen zijn in onze dagvaarding. Het heeft een hoop invloed op veel biologische processen in je lichaam. Het veroorzaak eigenlijk een hele scala aan klachten waaronder slapeloosheid, DNA-schade en kanker en daar wordt geen rekening mee gehouden. 5G klinkt natuurlijk veelbelovend en iedereen denkt bijvoorbeeld aan een zelfrijdende auto fantastisch. Maar voordat we ons blootgeven aan de nieuwe stralingsniveaus en we een zendmast op elke honderd meter hebben staan, moet het verder onderzocht worden. 5G brengt namelijk een grotere stralingsdichtheid met zich mee. Laten we vooral niet met zijn allen meeliften op de hype die er nu heerst dat het zo fantastisch is, maar laten we eerst eens kritisch gaan kijken naar de gevolgen die het netwerk met zich meebrengt voor mens en dier.’

Uit de eerste metingen die de overheid heeft uitgevoerd blijkt dat er geen directe aanwijzingen zijn voor gezondheidsschade. (RIVM) Zolang de blootstelling aan straling beneden de blootstellingslimieten blijft. Toch wil de stichting graag verder onderzoek naar de gevolgen die er zijn voor de gezondheid op de lange termijn. De huidige richtlijnen zouden namelijk verouderd zijn en ze eisen dan ook verder onderzoek naar deze gevolgen.

Op 25 februari hebben jullie de Nederlandse staat gedagvaard. Wat is jullie eis?

‘Wij vorderen dat de uitrol van 5G nu stop gezet gaat worden. Zo lang er uit onafhankelijk onderzoek niet bewezen is dat er op de korte, maar vooral ook op de middellange en lange termijn schadelijke effecten kunnen optreden, is dat niet verantwoord. Als je op dit moment kijkt naar de ICNIRP-richtlijnen (organisatie die onderzoeken rond elektromagnetische straling analyseert en richtlijnen opstelt die onder andere Nederland hanteert) waar men zich feitelijk op baseert dan zie je dat ze alleen rekening houden met acute opwarmingseffecten die optreden tijdens en kort na de blootstelling. Op het moment dat jij 24-uur per dag bestraald wordt, houden ze daar geen rekening mee en dat is kwalijk omdat er nog zoveel meer gevolgen zijn.’

Ook Hans Kromhout, hoogleraar epidemiologie aan de Universiteit Utrecht en Voorzitter commissie EMV van de Gezondheidsraad laat zich kritisch uit over de gevolgen van de uitrol van 5G. In de Telegraaf laat hij weten dat het ’wel bijzonder’ te noemen valt dat de ICNIRP-normen ‘zó veel zegkracht hebben gekregen in Europa’ en daarbij stelt hij dat alléén kijken naar warmte niet genoeg is. ‘Als je ziet dat onder het niveau van 1 graad opwarming, wat ICNIRP aanhoudt, toch allerlei effecten optreden, moet je op een gegeven moment een stapje verder gaan.’ Daarmee deelt hij de zorgen van de stichting tegenover de komst van 5G.

Inmiddels hebben we landelijk te maken met de maatregelen die er door de overheid zijn genomen, naar aanleiding van het coronavirus. Ook rechtbanken zijn gesloten. Alleen urgente zaken gaan door. Heeft dat nog gevolgen voor jullie rechtszaak die zich voordoet op 21 april?

‘Het kort geding gaat gelukkig nog steeds door. De rechtbank heeft de zaak aangemerkt als zeer urgent en dat komt natuurlijk doordat het proces rond de uitrol van 5G, ondanks het coronavirus gewoon doorgaat. Enige verschil is dat de zitting wel is afgelast en de procedure verder schriftelijk zal worden uitgevoerd.’

Een nieuw netwerk tegen houden dat volgens de overheid nodig is om aan het groeiende dataverkeer te kunnen voldoen, dat is niet makkelijk. Hoe groot achten jullie de kans van slagen?

‘Daar kan je niks van zeggen. We hebben een goede zaak die goed is onderbouwd. Ik hoop dat we een moedige rechter hebben die tegen de stroom in durft te gaan.’

Tot slot: denken jullie dat het nog mogelijk is om het 5G-netwerk tegen te houden?

‘Dat weet ik niet. Ik hoop dat ons kort geding succesvol zal zijn en anders moeten we zoals eerder gezegd verder kijken.’

Of de zaak succesvol zal zijn moet blijken. Vaststaat vooralsnog dat de procedure dus doorgang zal vinden op 21 april. Weliswaar zonder zitting en geheel schriftelijk.