Hoge incidentie hersentumoren bij Franse multinational Atos gelinkt aan straling
Acht van de duizend werknemers van de Franse multinational Atos, vestiging Yvelines, zijn in de periode van 2015 tot nu gediagnosticeerd met glioma, een zeldzame en agressieve vorm van hersenkanker. Het is te zien in de Franse docu ‘5G : l’onde d’un doute’ (5G: De golf van twijfel), waarin onderzocht wordt wat de effecten van mobiele technologie op de gezondheid van mens en dier zijn. In dit nieuwsbericht een samenvatting van deze spraakmakende tv-documentaire, die op 12 november 2020 meer dan een miljoen Franse kijkers trok.
Opvallend is dat niet alleen bij Atos, een Franse multinational gespecialiseerd in IT-diensten, in Yvelines slachtoffers vallen: in de omgeving van deze site zijn er nog tien andere personen met de diagnose glioma. Daarnaast zijn op het hoofdkantoor van deze Franse multinational, gespecialiseerd in IT-diensten, afgelopen jaar drie nieuwe gevallen van hersenkanker ontdekt. De werknemers leggen de link met de elektromagnetische velden van mobiele telefoons, zendmasten, dataservers en andere bronnen van stroom en straling.
Regulering beïnvloed door industrielobby?
De documentaire brengt vervolgens de regulering van de technologie in beeld en zet vraagtekens bij de samenstelling en onafhankelijkheid van de meest invloedrijke commissie in Europa, de International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP). Is deze deze commissie een verlengstuk van de industrie? Bieden de door deze commissie geadviseerde blootstellingslimieten werkelijk bescherming voor mens en dier? Of zijn deze vooral handig om zoveel en zo snel mogelijk nieuwe toepassingen op de markt te brengen? Marc Arazi, huisarts en aanjager van het Phonegate-dossier, waarin de certificering van mobiele telefoons onder de loep is genomen, stelt dat:
5 miljard gebruikers bewust misleid worden over het werkelijke niveau van de blootstelling, wetende dat de belangrijkste bron van blootstelling aan elektromagnetische straling de mobiele telefoon is.
De door onderzoeksjournalist Nicolas Vescovacci geregisseerde documentaire werd uitgezonden in een aflevering van het Franse televisieprogramma ‘Complément d’enquête’. Franceinfo kondigde de uitzending met drie videofragmenten aan en ook in de Pledge Times werd de documentaire toegelicht. Via de site van Franceinfo zijn de video’s alleen in Frankrijk beschikbaar, maar in Nederland kan je ze wel op YouTube zien: fragment 1, fragment 2, fragment 3. Wie de hele documentaire en de aansluitende discussie wil zien kan deze hier bekijken. De documentaire is voor zover wij weten nu alleen in het Frans te zien. Hopelijk kunnen wij binnenkort ook een link plaatsen naar een versie met ondertiteling (in Nederlands of Engels).
Dode konijnen, groei- en vruchtbaarheidsproblemen bij kippen en koeien
De documentaire begint met het bezoek aan de konijnenfokkerij van Patrick Pilon. Sinds enkele jaren treft hij elke dag tientallen konijnen dood aan in hun metalen kooien. Veterinaire onderzoekers kunnen geen oorzaak vaststellen. De verdenking ligt nu bij de antenne-installatie die op minder dan 300 meter afstand van het bedrijf staat. Een geobioloog laat met professionele meetapparatuur zien wat de stralingswaarden zijn, zowel in de omgeving van het bedrijf als in de metalen kooien van de konijnen. In dezelfde regio is de veehouderij van Didier Brot en zijn vrouw gehuisvest. Sinds de installatie van 3G in 2015 heeft hun pluimvee groeiproblemen en de koeien hebben vruchtbaarheidsproblemen.
Toename ontstekingsziekten in de hersenen
De veehouder zelf heeft ook gezondheidsproblemen. Hij bezoekt de Franse arts Dominique Tripodi van het Universiteitsziekenhuis in Nantes. De arts ziet als gevolg van het gebruik van mobiele technologie een toename in ontstekingsziekten in de hersenen. Veehouder Didier Brot somt zijn klachten op: hoofdpijn, duizeligheid, slaap- en geheugenproblemen, gevoelens van uitputting en depressie. Gezondheidsautoriteiten schatten in dat inmiddels zo’n 5% van de bevolking lijdt aan soortgelijke symptomen als gevolg van (over)belasting van elektromagnetische straling.
Glioma, agressieve vorm van hersenkanker
In het Atos-fragment komen een voormalig Atos-werknemer en Nicole Courat, de voormalig secretaris van de Commissie Gezondheid, Veiligheid en Arbeidsomstandigheden van Atos in beeld. Beiden hadden, tot aan hun pensioen, een lange staat van dienst bij het bedrijf. De bedrijfsarts Dr. Christophe Chaney is niet in dit fragment te zien, maar de documentaire brengt goed in beeld dat hij andere mogelijke verklarende factoren voor de hoge frequentie van deze specifieke, agressieve vorm van hersenkanker heeft uitgesloten. Normaal gesproken komt dit vijf à zes keer op de 100.000 voor. Een frequentie van acht op de duizend werknemers is extreem hoog. In 2019 is het dossier gemeld bij het Franse Nationale agentschap voor Gezondheid en Veiligheid (ANSES) en sindsdien staat het Atos-kantoor in de boeken als ‘site van hersentumoren’.
Verantwoordelijken dekken zich in met de wettelijk toegestane limieten
De huidige directeur van het Atos-kantoor in Yvelines geeft aan dat de metingen van een controlerende instantie laten zien dat de elektromagnetische velden ver onder de grenswaarden blijven. Zowel die voor publiek als die voor professionele omgevingen. Hij zegt zich niet bewust te zijn van risico’s van elektromagnetische velden onder de wettelijk toegestane blootstellingslimieten. De directeur van Atos ten tijde van de gebeurtenissen, Thierry Breton, wil niet voor de camera reageren maar laat in een tekstuele verklaring weten dat Atos aan de wettelijke normen voldoet. Saillant detail: Breton is de voormalige baas van France Telecom en voormalig minister Economische Zaken. Hij is nu als Eurocommissaris o.a. verantwoordelijk voor de uitrol van 5G.
Belangenverstrengeling ICNIRP met industrie
Hoog tijd voor de vraag hoe het nu eigenlijk zit met de grenswaarden voor elektromagnetische straling? Beschermen deze limieten echt onze gezondheid? Wat is er bekend over de ICNIRP die deze limieten adviseert? En hoe komt het dat veel overheden, ook Frankrijk, deze limieten overnemen?
Dit ICNIRP-fragment gaat in op de wijze van oprichting van deze particuliere organisatie in 1992 en op de leden van de ICNIRP. Het feit dat de belangen van tien van de veertien leden van de ICNIRP verstrengeld zijn met de telecomindustrie belooft weinig goeds….
De Nederlandse bioloog Eric van Rongen, vicevoorzitter van de ICNIRP (voorheen jarenlang voorzitter) wordt geïnterviewd. Hij beweert in eerste instantie dat de ICNIRP organisatie niet wordt gefinancierd vanuit de industrie. Maar na doorvragen van de journalist moet hij erkennen dat de bijeenkomsten van de ICNIRP wel degelijk betaald worden door de telecomindustrie en dat dit in feite op hetzelfde neerkomt.
“Blootstellingslimieten hebben niets van doen met volksgezondheid”
In het fragment beantwoordden drie wetenschappers de vraag of de grenswaarden die de ICNIRP adviseert echt onze gezondheid beschermen. Volgens hen “hebben deze grenzen niets van doen met de volksgezondheid”. “Er zijn negen biologische effecten die zich voordoen onder de reglementaire drempels. Een van hen is kanker”, zegt de Amerikaanse biochemicus Martin Pall. Volgens de moleculaire bioloog Dariusz Leszczynski zijn deze grenswaarden “op een zeer hoog niveau vastgesteld, meer om de industrie te helpen zich snel en goedkoop te ontwikkelen dan om de gezondheid van de gebruikers van mobiele telefoons te beschermen.
Ron Melnick, de toxicoloog die in 2018 toezicht hield op de grootste van de openbare onderzoeken naar ratten (het National Toxicology Program, een studie van de Amerikaanse overheid) gaat zelfs zo ver dat “iemand die meer dan 4 uur per dag belt met de telefoon dicht bij zijn hoofd het risico heeft om een hersentumor te ontwikkelen”. Een oorzakelijk verband wordt dus steeds duidelijker, in ieder geval bij een groot deel van de wetenschappelijke gemeenschap.
Vicevoorzitter ICNIRP heeft vele petten op
Eerder al – iets wat niet in de documentaire aanbod komt maar wel goed is om te weten – werden vraagtekens geplaatst bij de vermeende onafhankelijkheid van de ICNIRP. Zo bracht Investigate Europe de samenstelling en werkwijze van deze invloedrijke groep in kaart en borduurden de EU-parlementariërs Rivasi en Büchner hierop voort met het zeer kritische rapport ‘The ICNIRP: Conflicts of interest, corporate capture and the push for 5G’. Van alle leden van de ICNIRP zijn de biografie en werkzaamheden onder de loep genomen. Van Rongen is niet alleen vicevoorzitter van de ICNIRP, hij is ook lid van Commissie Elektromagnetische Velden (EMV) van de Nederlandse Gezondheidsraad en van de Zweedse Stralingsautoriteit. Verder is Van Rongen lid van het International Advisory Committee WHO EMF Project en lid van het International Committee on Electromagnetic Safety (ICES) van de IEEE. ICES is duidelijk een industrie-lobby en een standaardiseringsorganisatie. Meer over het Rivasi-Büchner -rapport in ons artikel ‘Regering start met 5G frequentieveiling ondanks serieuze waarschuwingen; nieuw rapport zeer kritisch over ICNIRP’.
Wetenschappelijk wangedrag
Als klap op de vuurpijl publiceerden de wetenschappers Hardell en Carlberg oktober 2020 in Oncology Letters het artikel ‘Health risks from radiofrequency radiation, including 5G, should be assessed by experts with no conflicts of interest’. Zij stellen hierin onder andere dat:
Belangenconflicten en banden met de industrie lijken te hebben bijgedragen tot de vooringenomen verslagen. Het ontbreken van een goede onbevooroordeelde risico-evaluatie van de 5G-technologie brengt risico’s met zich mee voor de bevolking. Bovendien lijkt er een kartel te bestaan van individuen die de evaluatiecomités monopoliseren, waardoor het risicoloze paradigma wordt versterkt. Wij zijn van mening dat deze activiteit als wetenschappelijk wangedrag moet worden aangemerkt.
Stralingsautoriteiten financieren ICNIRP
Het was al langer bekend dat het Duitse Federaal Ministerie voor Milieu, Natuurbehoud en Nucleaire Veiligheid (BMU), waaronder ook het Federaal Bureau voor Stralingsbescherming (BfS) valt de ICNIRP financiëel steunt. Na een informatieverzoek van Microwave News zijn er meer details over de financiering van het ICNIRP: in de laatste drie jaar heeft het BMU 70-80% van de jaarlijkse inkomsten van de ICNIRP bijgedragen. De inkomsten uit de verkoop van boeken en de kosten voor het bijwonen van workshops zijn hier niet in begrepen. ICNIRP ontvangt ook een “bijdrage in natura” van het BMU: “gratis” kantoorruimte in het BfS-pand in Oberschleiβheim, bij München. Andere bureaus die ICNIRP ondersteunen zijn: European Union Programme for Employment and Social Innovation “EaSI” (2014-2020), International Radiation Protection Association (IRPA), Australian Radiation Protection and Nuclear Safety Agency (ARPANSA) en het Nieuw-Zeelandse ministerie van Volksgezondheid.
Lobby telecomproviders
Terug naar de documentaire ‘5G: l’onde d’un doute’. Per decreet van 3 mei 2002 heeft de Franse regering Jospin vrij spel gegeven aan de telecomindustrie. Yves Cochin, destijds Minister van Milieu, weigerde dit decreet te tekenen. Maar het decreet wordt toch doorgevoerd. Cochin verklaart in de documentaire dat de regering Jospin gezwicht is voor de druk vanuit de industrie, en specifiek de lobby van de telecomproviders.
Phonegate
De documentaire sluit af met het Phonegate-fragment. In 2016 ontdekt huisarts Marc Arazi dat het Franse ANSES (Nationale agentschap voor Gezondheid en Veiligheid) metingen heeft gedaan om vast te stellen of de straling van mobiele telefoons onder de blootstellingslimieten blijft. De elektromagnetische straling van een telefoon wordt gemeten in watt per kilogram (W/kg): dit is de SAR, de specifiic absoption rate.
Om op de markt te worden gebracht, mag de SAR van een telefoon niet hoger zijn dan de volgende grenswaarden, die in 1998 zijn vastgesteld: 2 W/kg aan het hoofd, 2 W/kg aan het lichaam en 4 W/kg aan de ledematen.
9 van de 10 telefoons overschrijden de grenswaarde
Arazi leest in het rapport van het Franse ANSES dat:
van de 95 mobiele telefoons die door het ANFR [National Frequency Agency] zijn bemonsterd, had 89% een SAR van meer dan 2 W/kg (…)
In de documentaire worden tien populaire mobiele telefoons getest en ook nu is de score ronduit zorgwekkend: negen van de tien telefoons hebben bij contact met het lichaam, of onder normale gebruiksomstandigheden een SAR boven de wettelijk gestelde grenswaarde.
Een telefoon houden we vaak “in nauw contact met de huid”, of hij nu in het oor zit tijdens gesprekken of in een jasje of broekzak. Hoe dichter de mobiele telefoon bij je is, hoe meer deze je blootstelt aan zijn elektromagnetische straling. Tot 2015 werden er echter certificeringstesten uitgevoerd op een afstand van 15 tot 25 millimeter van de gebruiker. Dit scheelt een factor 4 met de daadwerkelijke belasting bij het aanraken en dicht op je huid dragen van een mobiele telefoon.
Fabrikanten misleiden smartphone gebruikers
Arazi waarschuwt voor wat hij Phonegate noemt: een algemene overschrijding van de grenswaarden voor straling van mobiele telefoons. Hij verwijt de fabrikanten van smartphones dat zij ” 5 miljard gebruikers bewust en vrijwillig misleiden over het werkelijke niveau van de blootstelling, wetende dat de belangrijkste bron van blootstelling aan elektromagnetische straling de mobiele telefoon is”. De inzet van Arazi heeft er toe geleid dat Frankrijk in 2019 de Europese Commissie heeft verzocht om de afstand van de tests voor het lichaam tot nul millimeter te beperken, zoals nu al het geval is voor het hoofd. Maar volgens Arazi staat het onderwerp in Brussel nog steeds niet op de agenda…