De Nederlandse overheid gooit het 5G rapport van de eigen Gezondheidsraad in de prullenbak op basis van richtlijnen van een internationaal comité (ICNIRP), waaraan zij een onjuist en gigantisch gewicht toekent. Hiermee geeft de regering het publiek het idee dat alles in orde is. Qua stralingsbescherming zijn de verantwoordelijkheden en de rolverdeling in Europa zo ingewikkeld gemaakt dat maar weinigen doorzien dat dit niet het geval is’.

Dit schrijft de Deense Lost Thread-onderzoeksjournalist David Wedege in zijn analyse van de kabinetsreactie op het rapport dat de Gezondheidsraad in september uitbracht over de veiligheid van 5G.

Op 10 december 2020 zouden prof.dr.ir. Hans Kromhout en dr. Eric van Rongen, van de vaste commissie Elektromagnetische Velden van de Gezondheidsraad, een technische briefing geven aan de vaste Kamercommissie VWS. Deze briefing over het advies ‘5G en Gezondheid’ dat in september 2020 uitgebracht werd is helaas gecanceld.

In dit bericht alvast het vertaalde artikel – met dank aan de Deense onderzoeksjournalist David Wedege, die ons toestemming gaf dit te publiceren- en een doorkijk naar andere reacties op het Gezondheidsraadrapport en de kabinetsreactie hierop.

Commentaar: Nederlands 5G-besluit gedijt op publieke onwetendheid

Lost Thread, 23 november 2020
Auteur: David Wedege

De stralingslimieten opgesteld door het Internationaal comité inzake bescherming tegen niet-ioniserende straling, zoals ICNIRP zichzelf noemt, wordt door bijna alle regeringen beschouwd als de gouden standaard voor het bepalen van grenswaarden van elektromagnetische straling van draadloze apparaten.

Op dit moment staat het vertrouwen in de ICNIRP en de ICNIRP-grenswaarden (stralingslimieten) centraal in het 5G-debat in Nederland. Het probleem met dit alles: Weinig mensen begrijpen en erkennen wat de ICNIRP-richtlijnen betekenen. Mensen geloven dat de ICNIRP-richtlijnen het hoogste niveau van veiligheid bieden. Ze hebben het mis.

In september 2020 kon de Gezondheidsraad eindelijk haar langverwachte 5G-rapport publiceren, waar de Tweede Kamer in 2019 om had gevraagd. Laat ik de Gezondheidsraad kort beschrijven: het is in principe een onafhankelijke onderzoeksorganisatie in Nederland met een stevige politieke erkenning. Men kan de raad niet vergelijken met nationale gezondheidsinstanties zoals de Nationale Gezondheidsautoriteit in Denemarken.

De Nederlandse Gezondheidsraad heeft een aantal onderzoekscommissies ingesteld, die op veel verschillende gebieden werkzaam zijn. De Commissie Elektromagnetische Velden (EMV) beoordeelt de zogenaamde elektromagnetische velden, waar ‘mobiele straling’, ‘radiogolven’ en ‘microgolven’ onder vallen. De Nederlandse Commissie EMV heeft een bijzondere internationale status, omdat weinig landen een eigen commissie hebben ingesteld, en omdat de Commissie EMV in Nederland nogal geobsedeerd is door klinkende namen op het gebied van wetenschappelijk onderzoek.

Denemarken heeft sinds 2006, toen een korte projectperiode van twee jaar afliep, geen eigen meer commissie op dit gebied. De Deense gezondheids- en geneesmiddelenautoriteit luistert dus naar de adviezen en richtlijnen die afkomstig zijn van buitenlandse instanties en agentschappen. Deze raden en richtlijnen zijn tot nu toe voor zowel de Deense gezondheidsautoriteit als voor de autoriteiten in andere landen eenvoudig te aanvaarden geweest, omdat de wereldraden en -commissies tot nu toe in onderlinge overeenstemming geen noemenswaardige geen significante beperking van de manoeuvreerruimte van de telecomindustrie hebben aanbevolen.

Tot nu toe nog niet. Want toen de Gezondheidsraad van Nederland met zijn verslag van 2 september 2020 de vergaande aanbeveling deed om de 5G-frequentieband 26 Gigahertz (GHz) te stoppen en het plan op pauze te zetten, was dat een ongekende aanbeveling, die haaks stond op het EU-uitrolplan voor 5G. Maar de Nederlandse regering heeft aangegeven de aanbeveling niet op te volgen. Op welke gronden?

In een Kamerbrief van de regering schrijven twee ministers aan de parlementsleden dat het internationale ICNIRP-comité geen schadelijke gevolgen voor de gezondheid vindt op 26 GHz, en daarom ziet de Nederlandse regering geen reden om de aanbeveling van de gezondheidsraad van het land op te volgen.

Het klinkt veilig dat een internationale commissie het gebruik van 26 Gigahertz voor een intensief mobiel netwerk van haar ‘blauwe stempel’ heeft voorzien. Maar dat verandert als men de achtergrond en betekenis van de richtlijnen van de ICNIRP kent.

Het is de taak van ICNIRP om richtlijnen op te stellen die uitsluitend bescherming bieden tegen bekende en aantoonbare effecten waar onderzoek geen twijfel over laat bestaan. Zo is de rol van de ICNIRP gedefinieerd in de aanbeveling van de Raad van de EU, die in 1999 de samenwerking tussen de EU en de ICNIRP heeft geformaliseerd.

De Nederlandse Gezondheidsraad stelt in haar rapport vast, dat er zo weinig onderzoek is gedaan naar de 26 GHz-band dat er geen enkele conclusie kan worden getrokken. Er kan niet geconstateerd worden dat het veilig is en ook niet dat het onveilig is. De technologisch meest ambitieuze GHz-band van 5G is dus helemaal niet biologisch-wetenschappelijk onderzocht op effecten. De richtlijnen van ICNIRP zijn daarom niet gebaseerd op kennis – in het geheel niet. Verschillende wetenschappelijke rapporten hebben hetzelfde gezegd. Er is geen verdeeldheid onder onderzoekers over de evidente afwezigheid van onderzoek.

En achter het rapport van de Nederlandse Gezondheidsraad zitten ook drie ICNIRP-onderzoekers. Het ICNIRP-lid Anke Huss is sinds mei 2020 lid van de commissie. De wetenschappelijk secretaris is Eric van Rongen, tevens vicevoorzitter van ICNIRP (en van 2016 tot 2020 was hij voorzitter van de ICNIRP). Zenon Sienkiewicz ten slotte, die tot mei van dit jaar lid was van ICNIRP, was als adviseur betrokken bij de totstandkoming van het rapport.

ICNIRP-onderzoekers (die zitting hebben in de Gezondheidsraad) staan zo opmerkelijkerwijs achter een aanbeveling om de richtlijnen van ICNIRP aan te scherpen door een voorzorgsprincipe te hanteren en een tijdelijke stopzetting van de 5G-uitrol bij 26 GHz aan te bevelen, totdat onderzoek ons wijzer heeft gemaakt.

Maar de bizarre reactie van de Nederlandse regering is juist te verwijzen naar de ICNIRP, niet naar het advies van de Gezondheidsraad. Zo legt de regering een vals en gigantisch gewicht in de weegschaal en doet ze het publiek voorkomen dat alles in orde is.

Als de richtlijnen van de ICNIRP toereikend zouden zijn, zou er helemaal geen behoefte zijn aan een nationale commissie met internationale erkenning zoals de Nederlandse Commissie EMV. Waarom denkt de regering dat de Commissie EMV bestaat? Het antwoord is dat zo’n commissie zich moet buigen over zaken als de noodzaak van het voorzorgsbeginsel, wat helemaal niet de taak is van de ICNIRP. Qua stralingsbescherming zijn de verantwoordelijkheden en de rolverdeling in Europa zo ingewikkeld gemaakt dat maar weinigen dat doorzien.

Burgers, organisaties, journalisten en politici hebben een verkeerd beeld van de rol van de ICNIRP en het belang van de richtlijnen. Het lijkt zowel de autoriteiten als de telecomindustrie goed uit te komen dat de richtlijnen van de ICNIRP worden gezien als de beste standaard in plaats van de hoogste standaard*. En de telecomoperatoren doen niets om het publiek voor te lichten en te sturen. Men zou zelfs kunnen zeggen dat de telecomexploitanten, ofwel staat en industrie, profiteren van de pure onwetendheid van de mensen.

Andere reacties op het advies 5G en Gezondheid

Bovenstaand artikel schreef de Deense journalist David Wedege naar aanleiding van de Kabinetsreactie op het advies over 5G en gezondheid van de Gezondheidsraad. Deze reactie werd op 20 november door Staatssecretaris Keijzer, minister van Ark, en staatssecretaris van Veldhoven gestuurd aan de Tweede Kamer. Op 10 december a.s. vindt een technische briefing over het advies 5G en Gezondheid plaats aan de vaste Kamercommissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De kern van het advies ‘5G en Gezondheid’ verwoordde de voorzitter van de Gezondheidsraad, prof. dr. B.J. Kullberg, als volgt in zijn aanbiedingsbrief:

De commissie kan op dit moment geen antwoord geven op de vraag of er ook daadwerkelijk gezondheidsschade verwacht kan worden bij de invoering van 5G, ofwel wat het risico is van blootstelling aan 5G. Daarvoor is kennis nodig over de niveaus van blootstelling waarbij of waarboven gezondheidsschade op kan treden, en informatie over het niveau waarop mensen daadwerkelijk worden blootgesteld. Die kennis ontbreekt vooralsnog.

Naast de overduidelijke waarschuwing dat er onvoldoende kennis is om de veiligheid van burgers te kunnen garanderen adviseert de Gezondheidsraad specifiek om te wachten met de uitrol van de 26 Gigahertz-frequentie. Eerst gedegen bewijs voor veiligheid, dan pas uitrollen is het devies. Dat het kabinet dit niet opvolgt betekent dat ze het voorzorgsprincipe, zoals gedefinieerd in Europese wetgeving en in de handreikingen voor risico- en veiligheidsvraagstukken van de Nederlandse overheid, in de wind slaat.

Inmiddels heeft Stichting Stop5GNL, die een rechtszaak tegen de Nederlandse staat voert om de uitrol van 5G stop te zetten, haar antwoord op de kabinetsreactie op het gegeven. Eerder al reageerden Stichting EHS,  StopUMTS en Stop 5GNL per brief op het advies van de Gezondheidsraad. Allen uiten flinke kritiek op de methode van selectie en weging van onderzoeken en benadrukken dat het aantal elektro-gevoeligen gestaag blijft toenemen. Ook wijzen zij op de ontoereikende internationale blootstellingslimieten en de noodzaak tot toepassing van het voorzorgsprincipe.

Op verzoek van Let’s Talk About Tech geeft de Zweedse wetenschapper en oncoloog Lennart Hardell zijn expertreactie op het Gezondheidsraad advies. Hardell levert met zijn internationaal gerespecteerde onderzoeksgroep al jarenlang een belangrijke bijdrage aan het internationale debat over de gezondheidsrisico’s van elektromagnetische straling (van smartphones, wifi, zendmasten, etc.). In ons bericht ‘Misstanden regulering mobiele technologie blootgelegd; Kabinet geen oog voor risico’s 5G’ vindt u zijn reactie gericht aan de verantwoordelijke bewindslieden. Deze is met een begeleidende brief door ons verstuurd. Ook de leden van de vaste Kamercommissies Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Economische Zaken en Klimaat zijn hierover door ons geïnformeerd.

Crowdfunding voor Hardell’s onderzoeksstichting

Als waardering voor al het onderzoekswerk van Hardell en de bijdrage die hij nu met zijn expertreactie aan het debat in Nederland levert, zijn wij een crowdfundingactie gestart. Doel is om een mooi bedrag overmaken aan Hardell’s Research Foundation Environment and Cancer. Vanuit deze stichting continueert hij het wetenschappelijk onderzoek naar het verband tussen milieufactoren zoals straling, kanker en andere chronische ziekten.

Meer weten over het werk van Hardell en zijn onderzoeksgroep? Ga dan naar onze pagina Crowdfunding of ga direct naar de Crowdfundingsactie.